| Op 1 juli 2000, exact 25 jaar geleden dus, werd in België het verbod van kracht om je gsm achter het stuur te gebruiken. Voor een nieuwe gedragsmeting heeft Vias institute nu het gedrag van bijna 20 000 bestuurders op 161 locaties op alle mogelijke momenten van de dag en de week geobserveerd om na te gaan hoe vaak ze zich achter het stuur laten afleiden.
1 op 12 bestuurders van een bestelwagen is afgeleid
Op het moment van de observatie reed 1,6% van de automobilisten met de gsm in de hand, 1,8% was op dat moment bezig met een interactie op het dashboard (oa ingebouwd beeldscherm) en 0,3% was bezig met een manipulatie op hun smartphone in een houder.
In totaal keek 3,7% van de bestuurders niet echt naar de weg op het moment van de observatie en ze zouden dus wellicht niet op tijd kunnen reageren bij een noodsituatie.
Bij de vrachtwagenbestuurders stijgt het cijfer tot 7,4% (waarvan 3,7% hun gsm in de hand hield) en voor de bestuurders van bestelwagens is het zelfs 8,3% (waarvan 3,3% de gsm in de hand had).
Aan het stuur van deze voertuigen zitten meestal professionele bestuurders die onder druk staan om op tijd hun goederen te leveren. Hun zwaardere gewicht van hun voertuigen verhoogt echter de gevolgen van een ongeval in het geval van afleiding.
Robotfoto van de afgeleide bestuurder
Als we een robotfoto zouden maken van een afgeleide bestuurder, zijn dit de belangrijkste kenmerken:
– mannelijke bestuurder (1,8% van de mannen had zijn gsm in de hand op het moment van de observatie, tov 1,2% van de vrouwen)
– leeftijd tussen 18 en 24 jaar (4,6% hield de gsm in de hand ten opzichte van 1,6% bij leeftijd 25-64 jaar;
– die rijdt in Wallonië (2,2% van de Waalse bestuurders hadden hun GSM in de hand ten opzichte van 2,1% in Brussel en 1,8% in Vlaanderen)
– op de autosnelweg (2,7% van de bestuurders had de gsm in de hand ten opzichte van 1,5% op de andere wegen
– die alleen in zijn wagen zat (2,5% van de bestuurders had de gsm in de hand ten opzichte van 0,7% als er een of meerdere passagiers in de wagen zaten)
Minder telefoontjes, meer berichten
Tegenwoordig wordt de gsm in de wagen steeds vaker gebruikt om berichten te lezen of te sturen dan om te bellen (zonder handsfree set). Voor de verkeersveiligheid is dat geen goede evolutie. Het risico voor een bestuurder op een ongeval is twee groter als hij belt met de gsm in de hand, voor een bestuurder die een bericht tikt is het risico op een ongeval 12x groter dan voor een bestuurder die volledig alert is.
Het instellen van de navigatie of het versturen van een sms vraagt bijvoorbeeld meer aandacht van de bestuurder dan het bellen van een contact of het kiezen van een radiozender. Het gebruik van spraakopdrachten kan de motorische en visuele inspanning verminderen doordat de bestuurder niet gedwongen wordt om knoppen of het touchscreen te manipuleren en zijn blik niet van de weg te wenden. Spraakopdrachten kunnen echter een extra cognitieve belasting vormen als het infotainmentsysteem niet goed werkt of een instructie niet begrijpt. Dit verlengt dan weer de duur van de interactie met het systeem en zorgt voor nog meer afleiding.
Wanneer camera’s om gsm-gebruik te detecteren?
Elk jaar is afgeleid rijden door het gebruik van mobiele telefoons verantwoordelijk voor naar schatting 50 doden en 4.500 gewonden op onze wegen. Het gebruik van gsm’s achter het stuur is nog steeds wijdverspreid in België, vooral bij bestuurders van bestelwagens en vrachtwagens en op de autosnelwegen. Vias institute hoopt dat het gebruik van camera’s om het gebruik van de gsm achter het stuur te detecteren de situatie snel zal verbeteren. Deze (mobiele) camera’s kunnen bijvoorbeeld op snelwegbruggen worden geplaatst en regelmatig worden verplaatst. Hierdoor wordt de pakkans verhoogd op plaatsen waar het gebruik van mobiele telefoons het hoogst is.
Jean-Luc Crucke, minister van Mobiliteit: ‘Vijfentwintig jaar na het verbod op gsm’s achter het stuur zijn de cijfers nog steeds zorgwekkend, vooral bij beroepschauffeurs. Het gevaar is reëel, permanent en wordt vaak onderschat. Ik sta volledig achter het gebruik van technologieën zoals slimme camera’s om dit risicogedrag op te sporen. Beter voorkomen, beter bestraffen: dat is noodzakelijk om levens te redden op onze wegen.”
Wat zegt de wegcode?
Als een gsm zich bevindt in een geschikte houder, is er geen strikt verbod om op het scherm te tikken. Hetzelfde geldt voor de ingebouwde infotainmentschermen in de wagen. Dit wil niet zeggen dat het gebruik van deze schermen zomaar is toegestaan. De politie kan immers altijd terugvallen op volgende artikels uit de wegcode:
- Artikel 7.2: De weggebruikers moeten zich zo gedragen op de openbare weg dat ze geen hinder of gevaar veroorzaken voor de andere weggebruikers, hierin begrepen het personeel dat aan het werk is voor het onderhoud van de wegen en de uitrusting langs de weg, de diensten voor toezicht en de prioritaire voertuigen.
- Artikel 8.3: Elke bestuurder moet in staat zijn te sturen, en de vereiste lichaamsgeschiktheid en de nodige kennis en rijvaardigheid bezitten. Hij moet steeds in staat zijn alle nodige rijbewegingen uit te voeren en voortdurend zijn voertuig of zijn dieren goed in de hand hebben.’
- Artikel 8.4. Behalve wanneer zijn voertuig stilstaat of geparkeerd is, mag de bestuurder geen mobiel elektronisch apparaat met een scherm gebruiken, vasthouden noch manipuleren, tenzij het in een daartoe bestemde houder aan het voertuig bevestigd is.
Een overtreding tegen artikel 7.2 is een inbreuk van de tweede graad (116 euro). Een overtreding tegen artikel 8.3 en 8.4 is een inbreuk van de 3de graad. De boete is dan 174 euro en in sommige arrondissementen in Vlaanderen wordt je rijbewijs ook meteen voor 15 dagen ingetrokken. |
