Belgische logistiek op kruispunt van decarbonisatie en digitalisering
De Belgische haven-, transport- en logistieke sector staat op een cruciaal punt. Bedrijven balanceren tussen ambitieuze duurzaamheids- en digitaliseringsdoelen en hardnekkige operationele en financiële uitdagingen. Dit blijkt uit de ING Havenstudie 2025, uitgevoerd in samenwerking met de Universiteit Antwerpen en VIL (Flanders’ Innovation Cluster for Logistics).
De studie combineert een diepgaande analyse met inzichten van 75 toonaangevende profielen uit de sector. Het rapport benadrukt dat de transitie naar digitale en duurzame logistiek niet langer optioneel is, maar een operationele noodzaak.
Innovatiegedreven door druk van markt en regelgeving
Bedrijven zetten actief in op duurzame strategieën en digitale oplossingen, terwijl sommige nog in een experimentele fase zitten. De belangrijkste drijfveren voor deze transities zijn:
-
Verbetering van de concurrentiepositie
-
ESG-compliance
-
Reputatie en klantverwachtingen
Een kwart van de respondenten heeft al een volledige decarbonisatiestrategie geïmplementeerd, terwijl digitalisering breed wordt geïntegreerd in bedrijfsmodellen.
“De Belgische transport- en logistieke sector staat aan de frontlinie van een ongekende transformatie,” aldus Nadia Lonneux, Head of Transport & Logistics bij ING Wholesale Banking Belgium.
Financiële en beleidsmatige obstakels
Hoewel digitalisering wordt gezien als een financieel gezonde investering, stuiten veel bedrijven, vooral kmo’s, op hoge opstartkosten en onzekere businesscases voor decarbonisatie. Ook onduidelijk beleid en complexe vergunningsprocessen vormen een significante barrière.
“Middelgrote bedrijven en kmo’s worstelen vaak met de hoge aanvangskosten van duurzame investeringen. Wij ondersteunen hen met de juiste financiële instrumenten om klaar te zijn voor de toekomst,” aldus Lawrence Vanhove, Head of Transport & Logistics bij ING Business Banking Belgium.
Samenwerking als sleutel tot succes
Het rapport benadrukt dat veel initiatieven stranden door gebrek aan coördinatie en gedeelde governance. Publiek-private partnerschappen, kennisdeling en gemeenschappelijke standaarden worden als cruciaal gezien om transities effectief door te voeren.
Multimodale en synchromodale oplossingen bieden grote kansen voor groene transportketens, maar worden nog onvoldoende benut door structurele inefficiënties.
Aanbevelingen voor een versnelde transitie
Professor Theo Notteboom van de Universiteit Antwerpen, hoofdauteur van het rapport, geeft vijf kernadviezen:
-
ESG als strategische hefboom: Duurzaamheid moet klanten, investeerders en talent aantrekken, niet enkel een nalevingsverplichting zijn.
-
Versterk businesscases voor groene investeringen: Investeer in voertuigen met lage of nul-emissies en energie-efficiëntie.
-
Stimuleer volwassen samenwerking en governance: Van pilootprojecten naar grootschalige implementatie via gedeelde meetgegevens en sectorbrede platforms.
-
Versnel digitale adoptie: Integreer bewezen technologieën zoals AI, digitale tweelingen en data-analyse voor betere besluitvorming.
-
Investeer in werknemers en cultuur: Opleiding en mentaliteitsverandering zijn essentieel voor een geautomatiseerde, datagestuurde en duurzame toekomst.
Conclusie: van tegenwind naar rugwind
Bedrijven die strategisch investeren, doortastend handelen en effectief samenwerken, zullen niet alleen voldoen aan regelgeving, maar ook hun concurrentievermogen versterken en de toekomst van de Belgische logistiek vormgeven.