foto copyright Stad Gent
De Stad Gent en de Stad Mechelen gaan aan de slag met enkele pilootprojecten die kaderen binnen het project emissievrije stedelijke distributie van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken van de Vlaamse overheid. Zo kunnen bedrijven binnenkort emissievrije voertuigen gratis uittesten en bij de steden terecht voor oplossingen op maat. Binnen dit project kunnen (centrum-)steden een jaar lang hun ideeën rond emissievrije stadlogistiek omzetten in de praktijk. De inzichten uit deze pilootprojecten moeten mee bijdragen aan een gedragen Vlaams beleid rond zero-emissie stadslogistiek. Voor de pilootprojecten in Stad Mechelen en Stad Gent maakt Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters €400.000 vrij.
Vlaams minister Lydia Peeters: “Vanuit de Vlaamse overheid willen we de omslag maken naar een groenere én efficiëntere stedelijke distributie. Het einde van de logistieke keten vindt vaak binnen stedelijke kernen plaats. Helaas blijkt uit onderzoek dat die last mile vaak het meest vervuilend is. Door uitlaatgassen op termijn te weren, verbeteren we de leefbaarheid van onze steden in Vlaanderen. De resultaten van de Gentse en Mechelse initiatieven vormen een interessante kennisbron om zero-emissie stadslogistiek verder uit te rollen in andere Vlaamse steden. Deze proefprojecten worden versterkt door ons nieuw project VIAVIA, ‘Vrachtvervoer Intelligent Aanpassen en Vergroenen via een Integrale Aanpak’. Hiermee willen we van Vlaanderen de nummer 1 maken als het over zero-emissievrachtvervoer gaat. Duurzame stadslogistiek heeft hierin een eigen taskforce.”
Mechelen: voertuigen testen
De Stad Mechelen zal een divers aanbod aan voertuigen, zoals cargobikes met een afneembare container, licht elektrische voertuigen, elektrische bestelwagens, gekoelde vrachtwagens … ter beschikking stellen van bedrijven die leveren in Mechelen. Het doel is om hen kennis te laten maken met de mogelijkheden die vandaag al op de markt zijn. De stad werkt hiervoor samen met verschillende logistieke ondernemingen uit de Mechelse zero-emissie werkgroep, waarin de stad en logistieke spelers in Mechelen ideeën uitwisselen over emissievrije stedelijke logistiek. Het is de bedoeling om een breed pallet aan goederenstromen aan te bieden. Voor de concrete selectie zal Mechelen een beroep doen op externe expertise en rekening houden met een voorbereidingsfase van maximaal 3 maanden.
“In Mechelen leveren we al enkele jaren heel wat inspanningen voor een duurzame logistiek,” zegt schepen van Mobiliteit Alexander Vandersmissen. “Zo maakten we onze binnenstad autoluw, waardoor leveringen niet mogelijk zijn tussen 11 en 18.00 uur. We bieden logistieke bedrijven wel een alternatief in de vorm van onze cityhubs. Daar bundelen we leveringen om ze vervolgens met elektrische voertuigen of cargofietsen naar de handelaars te brengen. De volledige belevering van B-Post gebeurt emissievrij in Mechelen, en al 37 ondernemingen engageerden zich om tegen 2030 op emissievrije belevering in te zetten in ons convenant. We streven naar een duurzame goederenbelevering zonder aan efficiëntie voor de handelaars in te boeten. Heel concreet willen we minder gereden kilometers, minder uitstoot en meer bundeling van goederen.”
Gent: voertuigen testen, data-onderzoek en financiële steun
De Stad Gent stelde in oktober 2023 het Plan Stedelijke Logistiek voor. Daarin staat een traject naar emissievrije stedelijke logistiek omschreven. Met de steun van Vlaanderen zal Gent in het najaar knelpunten in kaart brengen en daarna een testvloot van zero-emissie voertuigen ter beschikking stellen aan ondernemers. Door voertuigen te testen, kunnen bedrijven in de toekomst betere beslissingen nemen over investeringen in voertuigen.
Sommige vervoerders kiezen ervoor om hun rit in de stad uit te besteden aan lokale vervoerders actief in zero-emissie stadslogistiek. Dat vergt aanpassingen in IT-systemen. De Stad Gent voorziet een financiële bijdrage aan bedrijven die deze integratie doen. Zo gaan meer goederen gebundeld én emissievrij de stad in.
Ten slotte zal de Stad Gent onderzoeken in welke mate data uit een ANPR-netwerk kan en mag ingezet worden voor studies naar goederenvervoer. ANPR-camera’s kunnen de nummerplaten van voertuigen lezen waardoor die gelinkt kunnen worden aan parameters zoals het voertuigtype, de maximaal toegestane massa (MTM) en de euronorm. In Gent worden vandaag al ANPR-camera’s ingezet voor de handhaving van de autovrije gebieden en de lage-emissiezone.
Sofie Bracke, Gents schepen van Economie: “In onze binnenstad worden dagelijks zo’n 10.000 pakketjes geleverd, in de kerstperiode zelfs dubbel zoveel. Dat zorgt voor heel veel bestelwagens, zo’n 100 per dag. En uiteraard moeten ook alle ondernemingen in onze stad bevoorraad worden. Met ons plan stedelijke logistiek werken we stap voor stap toe naar een volledig emissievrije logistiek tegen 2030. Maar Gent mag uiteraard geen eiland zijn, er zijn uniforme regels nodig. Daarom zijn we blij dat Vlaanderen zich hiervoor engageert.”
Emissievrije stadslogistiek vanaf 2025
De Vlaamse overheid wil vanaf 2025 grote stappen zetten naar meer duurzame stedelijke logistiek en het voorgoed weren van vervuilende vracht- en bestelwagens uit de stad. Dat werd opgenomen in het Vlaamse regeerakkoord en de Vlaamse lucht- en klimaatbeleidsplannen. Het is de bedoeling om een beleid uit te werken dat gedragen wordt door overheden, lokale besturen en de logistieke sector. In juli 2021 werd het project ‘Emissievrije stedelijke distributie’ opgestart dat moet leiden tot zo’n gedragen kaderovereenkomst, bestaande uit heldere doelstellingen en een coherente visie om die doelstellingen te bereiken.
Het project Emissievrije stedelijke distributie bestaat uit 3 grote stappen. De voorbereidende studie onderzocht de uitrol van zero-emissie zones voor stadslogistiek (ZES) in Leuven, Antwerpen en Kortrijk. ZES zijn stadsgebieden waar geen vervuilende vracht- of bestelwagens mogen rijden. De resultaten brengen onder meer in beeld wat de impact van ZES is op het logistieke wagenpark, hoe groot de nood is naar laadinfrastructuur en of er vraag is naar flankerende maatregelen. Daarnaast werd, met de ondertekening van een intentieverklaring op 8 november 2023, een multi-stakeholdertraject opgestart tussen de steden, de logistieke sector en de Vlaamse overheid. Het is de bedoeling om, op basis van de resultaten uit de voorbereidende studie, afspraken te maken over de maatregelen, de rolverdeling te bepalen en prioriteiten te stellen. Tot slot zullen de pilootprojecten belangrijke inzichten opleveren over emissievrije distributie in de praktijk.
Minister Peeters: “Met deze aanpak wil de Vlaamse overheid een realistisch beleid uittekenen met aandacht voor de uitdagingen van de transport- en logistieke sector. We willen op die manier ook draagvlak creëren voor het nieuwe beleid. Duurzame stedelijke logistiek is belangrijk voor bereikbare en leefbare steden. Het is cruciaal om volop in te zetten op de vergroening van het goederenvervoer om zo ook binnen mobiliteit de klimaatuitdagingen aan te pakken. De uitrol van voldoende laadinfrastructuur voor zowel personenwagens als voor vracht is hier ook erg belangrijk. Binnen de aanpak van ‘Clean Power for Transport’ volgen we deze evoluties ook op het terrein.”
Lees meer over het dit project op www.vlaanderen.be/zes.